Οι γονείς, οι δάσκαλοι και οι άλλοι ενήλικες, έχει παρατηρηθεί ότι επαινούν με υπερβολικό τρόπο τα παιδιά με χαμηλή αυτοεκτιμήση, τα οποία είναι πιθανό να πληγωθούν από τις επιδοκιμασίες τους, μια νέα μελέτη διαπιστώνει.
Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι ενήλικες έχουν την τάση να δίνουν υπερβολικούς επαίνους στα παιδιά με χαμηλή αυτοεκτίμηση. Αλλά ενώ τα παιδιά με υψηλή αυτοεκτίμηση φαίνεται να ανταποκρίνονται θετικά και να δέχονται τον υπερβολικό έπαινο, τα άτομα με χαμηλή αυτοεκτίμηση συρρικνώνονται μπροστά στις νέες προκλήσεις, όταν οι ενήλικοι υπερβάλουν στους επαίνους τους.
Ο υπερβολικός έπαινος μπορεί να αποτύχει με εκείνα τα παιδιά που φαίνεται να τον χρειάζονται περισσότερο – τα παιδιά με χαμηλή αυτοεκτίμηση, δηλώνουν ψυχολόγοι ερευνυητές από το Πανεπιστήμιο της Ουτρέχτης στην Ολλανδία. Ενώ πολλές μελέτες έχουν εξετάσει τον τρόπο με τον οποίο ο έπαινος επηρεάζει τα παιδιά, αυτή η έρευνα είναι πρωτοποριακή σε ό,τι εξετάζει εμπειρικά την επίδραση του υπερβολικού επαίνου, συμπληρώνουν.
Διαβάστε σχετικά: Ενισχύοντας την αυτοπεποίθηση του παιδιού
Τι ακριβώς είναι ο υπερβολικός έπαινος;
Στην έρευνα αυτή, o υπερβολικός έπαινος χαρακτηρίστηκε ως οι μικρές αλλαγές στον απλό έπαινο που δίνεται στα παιδιά και που συχνά σχετίζεται με την προσθήκη μόνο μίας λέξης. Ο υπερβολικός έπαινος περιελάμβανε επιρρήματα όπως απίστευτα ή επίθετα όπως τέλειο, σηματοδοτώντας μια πολύ θετική αξιολόγηση. Για παράδειγμα, η φράση είσαι καλός σε αυτό αποτελούσε απλό έπαινο, ενώ το είσαι απίστευτα καλός σε αυτό θεωρήθηκε υπερβολικός έπαινος.
Σε μία από τις τρεις σχετικές μελέτες, οι ψυχολόγοι διαπίστωσαν ότι οι ενήλικες έδωσαν διπλάσιο ποσοστό υπερβολικών επαίνων στα παιδιά που έχουν χαρακτηριστεί με χαμηλή αυτοεκτίμηση σε σύγκριση με εκείνα τα παιδιά που παρουσίαζαν υψηλή αυτοεκτίμηση.
Σε μια άλλη μελέτη 114 γονείς (88 % των οποίων ήταν μητέρες) συμμετείχαν με το παιδί τους. Αρκετές ημέρες πριν από αυτό το πείραμα, τα παιδιά συμμετείχαν σε μία μέτρηση για να καθοριστεί το επίπεδο της αυτοεκτίμησης.
Στη συνέχεια, κατά τη διάρκεια παρατήρησης στα σπίτια τους, χορηγήθηκαν στους γονείς 12 χρονομετρημένες ασκήσεις μαθηματικών στο παιδί τους. Στη συνέχεια, οι γονείς μέτρησαν το πόσο καλά πήγε το παιδί τους σχετικά με τις δοκιμές. Οι συνεδρίες βιντεοσκοπήθηκαν καθώς οι ερευνητές δεν ήταν στο δωμάτιο.
Παρακολουθώντας το βίντεο, οι ερευνητές υπολόγισαν πόσες φορές ο γονέας εξήρε το παιδί του και ταξινόμησαν τον έπαινο ως υπερβολικό ή μη. Οι πιο κοινές δηλώσεις υπερβολικού επαίνου περιλάμβαναν Απάντησες πολύ γρήγορα!, Πάρα πολύ καλό! και Φανταστικό!. Οι πιο συχνές μη – υπερβολικές δηλώσεις επαίνου περιλάμβαναν Είσαι καλός σε αυτό! και Πολύ καλά!
Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι οι γονείς εξήραν τα παιδιά τους περίπου 6 φορές κατά τη διάρκεια της συνόδου και περίπου το 25% του επαίνου ήταν υπερβολικός. Το πιο σημαντικό ήταν ότι οι γονείς έδωσαν υπερβολικό έπαινο στα παιδιά με χαμηλή αυτοεκτίμηση από ό, τι έκαναν για τα παιδιά με υψηλή αυτοεκτίμηση.
Οι γονείς φαίνεται να πιστεύουν ότι τα παιδιά με χαμηλή αυτοεκτίμηση χρειαζόταν να πάρουν επιπλέον έπαινο που θα τους κάνει να αισθάνονται καλύτερα. Είναι κατανοητό γιατί οι ενήλικες το κάνουμε αυτό, αλλά βρισκόμαστε μπροστά σε ένα συμπέρασμα ότι αυτός ο υπερβολικός έπαινος μπορεί να αποτύχει σε αυτά τα παιδιά, αναφέρουν οι ερευνητές.
Σε ένα άλλο το άλλο πείραμα, 240 παιδιά ζωγράφισαν ένα διάσημο πίνακα του Βαν Γκογκ (Wild Roses) και στη συνέχεια έλαβαν υπερβολικό, φυσιολογικό ή καθόλου επαίνο, με τη μορφή ενός σημειώματος από κάποιον που προσδιοριζόταν ως επαγγελματίας ζωγράφος. Μετά την παραλαβή του σημειώματος, είπαν στα παιδιά ότι επρόκειτο να ζωγραφίσουν και άλλους πίνακες, αλλά θα μπορούσαν να επιλέξουν ποιους θα αντιγράψουν. Τους είπαν ότι μπορούσαν να επιλέξουν τις εικόνες που ήταν εύκολο να κάνουν, αλλά δεν θα μάθουν πολλά ή θα μπορούσαν να επιλέξουν να ζωγραφίσουν πιο δύσκολες φωτογραφίες στις οποίες μπορεί να κάνουν πολλά λάθη, αλλά θα μάθουν σίγουρα πάρα πολλά.
Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι τα παιδιά με χαμηλή αυτοεκτίμηση ήταν πιο πιθανό να επιλέξουν τις ευκολότερες εικόνες αν και επαινέθηκαν υπερβολικά. Αντίθετα, τα παιδιά με υψηλή αυτοεκτίμηση είχαν περισσότερες πιθανότητες να επιλέξουν τις πιο δύσκολες φωτογραφίες αν είχαν λάβει φουσκωμένα έπαινο.
Τα ευρήματα αυτά υποδηλώνουν ότι ο υπερβολικός έπαινος μπορεί να δημιουργήσει τρομερή πίεση στα άτομα με χαμηλή αυτοεκτίμηση, είπαν οι ψυχολόγοι. Αν πείτε σε ένα παιδί με χαμηλή αυτοεκτίμηση ότι τα πήγε απίστευτα καλά, μπορεί να νομίζει ότι πρέπει να κάνει τα πάντα τόσο καλά. Μπορεί να ανησυχεί για την επίτευξη αυτών των υψηλών προσδοκιών και να αποφασίσει εν τέλει να μην αναλάβει νέες προκλήσεις.
Το μάθημα μπορεί να είναι ότι οι γονείς και οι ενήλικες πρέπει να καταπολεμήσουν την ανάγκη τους να δώσουν υπερβολικούς επαίνους στα παιδιά με χαμηλή αυτοεκτίμηση καθώς αυτός πηγαίνει ενάντια σε αυτό που πολλά παιδιά πιστεύουν για τον εαυτό τους. Αλλά δεν είναι πραγματικά χρήσιμο να δώσουμε υπερβολικούς επαίνους στα παιδιά που ήδη αισθάνονται άσχημα με τον εαυτό τους.
Η έρευνα παρουσιάστηκε στο περιοδικό Psychological Science.
*Απαγορεύεται ρητώς η αναπαραγωγή χωρίς προηγούμενη άδεια των υπευθύνων της ιστοσελίδας*
