Οι άνθρωποι συχνά ταυτίζονται με τον επαγγελματικό τους ρόλο και η απώλεια της εργασίας τους ισοδυναμεί με χάσιμο του εαυτού. Ποιοι είναι όμως οι λόγοι, εκτός από τους προφανείς της επιβίωσης, για τους οποίους ορισμένοι επιλέγουν να προχωρήσουν σε αλλαγή σταδιοδρομίας σε αυτή τη φάση της ζωής τους;
Η άποψη που υπήρχε για την επαγγελματική σταδιοδρομία παλαιότερα στη χώρα μας εκφράζεται γλαφυρά στη φράση που έκανε διάσημο τον Μίμη Φωτόπουλο, «θα πιάσω δουλειά και θα κάαααθομαι», φράση που ταυτίστηκε με τον Έλληνα επαγγελματία. Από τη δεκαετία του ’60 μέχρι σήμερα, όμως, τα πράγματα έχουν αλλάξει πολύ.
Η κατάρρευση της αμερικανικής εταιρείας χρηματοοικονομικών υπηρεσιών Lehman Brothers τον Σεπτέμβριο του 2008 σήμανε την αρχή της κρίσης που μοιραία έφτασε και στη χώρα μας, με συνέπειες σε οικονομικό αλλά και κοινωνικό επίπεδο.
Πολλοί άνθρωποι βρέθηκαν να χάνουν την εργασία τους, να εργάζονται με μειωμένες αποδοχές, να υποχρεώνονται σε προγράμματα εθελούσιας συνταξιοδότησης, να μεταναστεύουν, ως άλλα χελιδόνια, σε χώρες πιο θερμές για εργασία. Τα πράγματα ήταν ιδιαίτερα δύσκολα για τους εργαζομένους μέσης ηλικίας, καθώς οι οικογενειακές υποχρεώσεις δεν τους επέτρεπαν να αναζητήσουν καλύτερη τύχη στο εξωτερικό.
Διαβάστε σχετικά: Πως μπορούν οι γονείς να βοηθήσουν τους εφήβους να επιλέξουν επαγγελματική σταδιοδρομία; Αναζητώντας μία διευκολυντική γονεϊκή στάση
Επομένως, η συνταξιοδότηση και η απόσυρση από την εργασία φάνταζε μονόδρομος. Μια νέα γενιά αθέλητα συνταξιούχων έβρισκε καταφύγιο σε καφενεία, γυμναστήρια, λέσχες της χώρας, καθώς δεν ήξεραν πού να διοχετεύσουν την ενεργητικότητά τους.
Για τους περισσότερους, η μέση ηλικία (45-65 ετών) αντιπροσωπεύει την καταξίωση στην εργασία και τις αυξημένες αποδοχές, δυστυχώς όμως η οικονομική κρίση δημιούργησε στο μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού μια αρνητική, επώδυνη εμπειρία. Για μερικούς ανθρώπους, ιδιαίτερα για εκείνους που δυσκολεύονταν να βρουν ξανά μια ενδιαφέρουσα δουλειά, λειτούργησε ως τεράστια κηλίδα του χάρτη της ζωής τους.
Η αναζήτηση εναλλακτικών –πέραν της κρατικής παρέμβασης– τρόπων για την ανακούφιση των ατόμων που πλήττονται από την ανεργία διαγράφεται επιτακτική. Αν λάβουμε υπόψη μας και το γεγονός πως το προσδόκιμο ζωής έχει αυξηθεί κατά πολύ (εκτίμηση πληθυσμού άνω των 60 ετών: 2,1 δισ. το 2050 vs 0,5 δισ. το 1990, σύμφωνα με μελέτη του National Department of Economic and Social Affairs), εξάγεται το συμπέρασμα πως ο σύγχρονος άνθρωπος κατά τη διάρκεια της ζωής του πιθανότατα δε θα μείνει σε ένα επάγγελμα. Οι αλλαγές στη σταδιοδρομία στα επόμενα χρόνια δε θα αποτελούν εξαίρεση αλλά τον κανόνα.
Τα νέα δεδομένα συχνά βρίσκουν απροετοίμαστο το άτομο και η προσαρμογή σε αυτά αποδεικνύεται αρκετές φορές δύσκολη, οδηγώντας σε αρνητική αυτοαξιολόγηση, άσχημη ψυχολογική κατάσταση και κλυδωνισμό των σχέσεων, κοινωνικών και συντροφικών.
Καθώς οι άνθρωποι συχνά ταυτίζονται με τον επαγγελματικό τους ρόλο, η απώλεια της εργασίας τους ισοδυναμεί με χάσιμο του εαυτού. Ποιοι είναι όμως οι λόγοι, εκτός από τους προφανείς της επιβίωσης, για τους οποίους ορισμένοι επιλέγουν να προχωρήσουν σε αλλαγή σταδιοδρομίας σε αυτή τη φάση της ζωής τους;
Τα στοιχεία δείχνουν ότι σε κάποιους τολμηρούς, οι πιο πάνω δυσκολίες μεταφράζονται ως πρόκληση και όχι ως αποτυχία, ως ευκαιρία για νέες εμπειρίες. Κάποια από τα άτομα που επιλέγουν να αλλάξουν σταδιοδρομία στη μέση ηλικία θεωρούν ότι το προηγούμενο επάγγελμα δεν τους πρόσφερε πολλές προκλήσεις· έχοντας αποκτήσει αρκετή γνώση πάνω σε αυτό, αναζητούν νέους ορίζοντες, δεν επαναπαύονται στις δάφνες των περασμένων επιτυχιών τους.
Σε κάποιους άλλους η αλλαγή του επαγγέλματος αποτελεί συνισταμένη μιας γενικότερης αλλαγής που επιθυμούν, «με το βλέμμα στο μέλλον», καθώς στο στάδιο αυτό της ζωής γίνεται ένας απολογισμός με ποικίλες σκέψεις, συναισθήματα, συμπεριφορές που λειτουργούν καθοριστικά για την πορεία του ατόμου τα επόμενα χρόνια.
Ένας κύκλος ζωής κλείνει και τα άτομα αυτά βλέπουν τη μέση ενήλικη ζωή ως την τελευταία περίοδο όπου μπορούν να πραγματοποιήσουν μια ουσιαστική επαγγελματική αλλαγή, να κάνουν ένα όνειρο πραγματικότητα (Steers & Porter, 1991). Επίσης, ένας σημαντικός αριθμός ανθρώπων –κυρίως γυναίκες– επιστρέφει στην αγορά εργασίας ύστερα από ένα διαζύγιο ή πολύχρονη διακοπή για μεγάλωμα των παιδιών.
Είναι πολύ σημαντικό όποιος αρχίσει ένα καινούργιο επάγγελμα να μην ξεκινήσει με υψηλές προσδοκίες και να είναι προετοιμασμένος ότι θα βρεθεί σε θέση αρχαρίου με σημαντικά νεότερους συναδέλφους· ωστόσο, συχνά η ισχύς υπερνικάται από το πάθος.
Οι έρευνες δείχνουν ότι όταν τελικά κάποιος επιλέγει τον δρόμο μιας καινούργιας σταδιοδρομίας στη μέση ηλικία, βιώνει την εμπειρία αυτή αναζωογονητικά και γίνεται ιδιαίτερα αξιόλογος στη νέα του εργασία (Adelman, Antonucci & Crohan, 1990). Είναι αυτό που εύστοχα, χρόνια πριν, είχε περιγράψει ο George Bernand Shaw: οι άνθρωποι που πετυχαίνουν σε αυτόν τον κόσμο είναι αυτοί που βγαίνουν έξω και αναζητούν τις καταστάσεις που τους ταιριάζουν, και αν δεν μπορούν να τις βρουν, τις δημιουργούν οι ίδιοι.
Διαβάστε σχετικά: Πώς θα αναπτύξετε τη Συναισθηματική Νοημοσύνη σας στο χώρο Εργασίας
Συμβουλές
- Διατηρήστε ανοιχτές τις επιλογές σας.
- Προσπαθήστε ακόμα και αν δε γνωρίζετε το αποτέλεσμα.
- Προχωρήστε μπροστά και ας κάνετε λάθη. Η αποτυχία είναι βαριά αλλά το κενό βαρύτερο.
- Δημιουργήστε τη δική σας τύχη.
- Σκεφτείτε, κάντε λίστες με τα δυνατά και τα αδύνατα σημεία σας.
- Βρείτε τους δικούς σας ρεαλιστικούς στόχους, βραχυχρόνιους και μακροχρόνιους. Μικρά βήματα ίσον όμορφο ταξίδι.
- Παρακολουθήστε διαδικτυακά ακαδημαϊκά μαθήματα.
- Επικεντρωθείτε στην εύρεση λύσεων και όχι εμποδίων.
- Αξιοποιήστε τον ελεύθερο χρόνο που έχετε.
- Απολαύστε τη ζωή. Καλή ζωή είναι η ισορροπημένη ζωή.
